ALL FOR ZERO : Eerste Federaal Plan voor Verkeersveiligheid - 32 maatregelen in het gevecht tegen verkeersslachtoffers

Georges Gilkinet, minister van Mobiliteit: "Elk verkeersslachtoffer is er een te veel. In België raken er elke 4 uur mensen gewond in het verkeer. In 2020 stierven er 499 mensen in een verkeersongeluk… Die slachtoffers kunnen we vermijden: we mogen deze cijfers niet aanvaarden. Ik verdedig mobiliteit als een vrijheid, maar elke vrijheid stopt voor mij waar je het leven van anderen in gevaar brengt. Met dit eerste Federaal Plan voor Verkeersveiligheid wil ik er mee aan werken om onze wegen veiliger te maken voor iedereen, met bijzondere aandacht voor actieve weggebruikers. Iedereen moet zich veilig kunnen verplaatsen, zeker te voet, met de fiets of met een step. Veiligheid is een noodzakelijke voorwaarde voor de mobiliteit als vrijheid en voor de "modal shift": de omslag naar een andere, actievere en milieuvriendelijkere manier van verplaatsen."

Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken: "Het spreekt voor zich dat het thema verkeersveiligheid zich uitstrekt over verschillende beleidsdomeinen. Dit Federaal Veiligheidsplan toont die ketenaanpak mooi aan. Als minister van Binnenlandse Zaken ben ik ook verantwoordelijk voor een aantal belangrijke onderdelen in de keten. Zo pleit ik onder andere voor meer wederzijds respect in het verkeer en innovatie en digitalisatie van het verkeersmanagement. Daarnaast streven we ernaar om jaarlijks één op drie bestuurders te controleren. Een mix van aangekondigde controles, zoals de flitsmarathons en het Weekend Zonder Alcohol, en onaangekondigde controles zorgen zowel voor handhaving als voor bewustwording. Ze vormen de brug tussen preventie en repressie. Samen met de politie willen we elke verplaatsing veiliger maken."

Vincent Van Quickenborne, minister van Justitie: "Ons land scoort niet goed op het gebied van verkeersveiligheid. Er zijn veel te veel slachtoffers in het verkeer. In 2019, vóór de Covid-19-pandemie, bedroeg het aantal doden nog 644. Te hoge snelheid is nog te vaak de oorzaak van dodelijke ongevallen. Uit onderzoek blijkt dat snelheidscamera's het aantal verkeersdoden met ten minste 56% doen dalen. Door veel meer te flitsen, willen we het aantal verkeersdoden terugdringen. Op 7 autosnelwegen, 5 in Wallonië en 2 in Vlaanderen, gaan we dat nu voor het eerst doen. Op lange termijn schaffen we de tolerantiemarges en de quota af. Progressief werken we aan meer verkeersveiligheid."

De weg moet veiliger voor iedereen

Elk jaar neemt het verkeer in België met 1% toe. Het aantal verkeersdoden is nu lager dan bij de eerste metingen in 2001 (toen was het 1.486 per jaar) maar nog steeds te hoog:  644 verkeersdoden in 2019 en 499 in het coronajaar 2020. De helft van het aantal mensen die overlijden in het verkeer, is voetganger, fietser of motorrijder. Mobiliteit zal pas echt een vrijheid zijn als het ook veiliger is op de weg, zeker voor deze actieve weggebruikers, maar ook voor kwetsbare weggebruikers zoals kinderen, bejaarden of mensen met beperkte mobiliteit.

Veel ongevallen worden direct of indirect veroorzaakt door mensen die afgeleid worden achter het stuur, omdat ze hun smartphone gebruiken of omdat ze rijden onder invloed van alcohol of drugs. Zo geeft 28% van de Belgische bestuurders toe dat de voorbije maand hun smartphone hebben gebruikt tijdens het rijden en 24% dat ze onder invloed van alcohol hebben gereden.

Dit zijn harde vaststellingen, en de ministers van Mobiliteit, Justitie en Binnenlandse Zaken beslisten om samen actie te ondernemen, met als doelstelling nul verkeersdoden in 2050.

Het eerste Federaal Plan voor Verkeersveiligheid

De "All for Zero"-aanpak, op initiatief van federaal minister van Mobiliteit, Georges Gilkinet, wil de verkeersveiligheid verbeteren door een betere samenwerking tussen de verschillende beleidsniveau's en de burgers meer te betrekken.

Het eerste Federaal Plan voor Verkeersveiligheid kwam tot stand in nauwe samenwerking met de verschillende betrokken departementen (mobiliteit, justitie, politie) en met de Federale Verkeersveiligheidscommissie en op basis van een burgerbevraging via een online-enquête en zes burgerpanels in het hele land over de belangrijkste verkeersveiligheidsthema's.  

De doelstellingen zijn duidelijk:

• 0 verkeersdoden tegen uiterlijk 2050
• 90% minder ernstige verkeersongelukken tegen 2050
• 50% minder risicogedrag
• 1 op 3 bestuurders krijgen wegcontroles

32 maatregelen voor gedragsverandering om levens te redden 

Helaas scoort België bijzonder slecht op vlak van verkeersveiligheid in vergelijking met andere Europese landen. Ondanks de vooruitgang die sinds 2000 (en de eerste Staten Generaal voor Verkeersveiligheid) is geboekt, vallen er elk jaar nog steeds te veel doden en ernstig gewonden.

Om de nationale en Europese doelstellingen voor de verbetering van de verkeersveiligheid te halen, is het Federale Plan voor Verkeersveiligheidsplan gebaseerd op 32 concrete maatregelen, die tegen 2025 worden uitgevoerd. Daarnaast komt er ook een samenwerking met de gewesten in het kader van het toekomstige Interfederale Plan voor Verkeersveiligheid, dat voorgesteld wordt op 23 november 2021 de Staten Generaal voor de Verkeersveiligheid.

De hoofdpunten van het federale actieplan:

• Samen op (de) weg

Een evenwicht vinden op de weg tussen de verschillende vervoerswijzen

• Bijvoorbeeld door modernisering en verduidelijking van de Wegcode, met voorrang voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer vóór deelwagens of individuele wagens (volgens STOP-principe)  
• Of door alle weggebruikers te sensibiliseren rond verkeersveiligheid, onder andere door preventiecampagnes en gepersonaliseerde fiches als bijlage bij elke verkeersboete

• Nultolerantie voor risicogedrag

De strijd tegen risicogedrag dat andere weggebruikers in gevaar brengt

• Bijvoorbeeld door de strijd tegen het gebruik van de GSM achter het stuur op te voeren door het wettelijk kader hierrond te herzien en dit gedrag semi-automatisch op te sporen
• Door aan te duiden dat je met bij gebruik van bepaalde medicatie niet mag rijden door nieuwe pictogrammen die duidelijk zichtbaar zijn op de verpakking

• Controle, sancties, ondersteuning en opleiding

Sancties beter afstemmen op de strijd tegen recidive (veelplegers)

• Bijvoorbeeld door het "risico" om te worden gecontroleerd te verhogen en door meer gebruik te maken van alternatieve straffen, zoals een rij-opleiding met focus op de gevolgen van gevaarlijk rijgedrag voor automobilisten die zich schuldig maken aan recidive
• Door doelgericht en proportioneel, en met respect voor privacy, slimme camera's in te zetten om de snelheid op snelwegen te controleren of spoorwegovergangen te beveiligen.
• Door de efficiëntie van justitie te verhogen door het oprichten van een nationaal parket dat gespecialiseerd is in verkeersveiligheid en de inning van de boetes te versnellen, en door de wegpolitie daadkrachtiger te maken.

Er wordt samengewerkt, over de verschillende federale bevoegdheden heen, maar ook met de gewesten en de lokale overheid, om het gemeenschappelijke doel te behalen: "All For Zero".  

Synthese : Federaalplan voor verkeersveiligheid (1) (1).pdf

Plan : Federaal plan verkeersveiligheid - Finaal2.pdf