Ons land moet wereldleider worden voor recyclage en hergebruik van batterijen voor elektrische voertuigen

Georges Gilkinet, Vicepremier en federaal Minister van Mobiliteit: “Batterijen voor elektrische voertuigen zijn geen afval, maar een bron van bijzonder waardevolle materialen. We moeten er slim mee omgaan, want we mogen onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen niet zomaar vervangen door de afhankelijkheid van de zeldzame materialen die nodig zijn voor batterijen. Ons land heeft alle know-how om wereldleider te worden voor de recyclage en het hergebruik van batterijen voor elektrische voertuigen. Vrijdag is een ambitieuze Europese verordening aangenomen, waardoor de verschillende politieke niveaus kunnen samenwerken om het systeem soepeler te maken. Momenteel maken de regionale verschillen het vergunningsproces kafkaësk voor onze bedrijven.”

Georges Gilkinet, Vicepremier en minister van Mobiliteit, bezocht vandaag het Belgische bedrijf Umicore, een wereldspeler in materiaaltechnologie. Het studiebureau GreenImpact maakte daar vandaag de conclusies bekend van een studie die hij subsidieerde, en ook kadert in het Plan van Circulaire Economie van Ministers van Klimaat, Zakia Khattabi, en van Economie, Pierre-Yves Dermagne. GreenImpact deed zes maanden intensief onderzoek met meer dan dertig experts uit binnen- en buitenland. Wat zijn de belangrijkste kansen en uitdagingen voor ons land voor batterijen voor elektrische batterijen op vlak energie-onafhankelijkheid maar ook op vlak van het gebruik van waardevolle materialen? Hoe kunnen we België in een leiderschapspositie plaatsen?

Uit de studie blijkt dat er een enorm potentieel is. Maar momenteel zijn we voor de productie van batterijen voor elektrische voertuigen te afhankelijk van waardevolle materialen die gewonnen worden in China, Japan en de Democratische Republiek Congo. De Europese verordening werd deze week gewijzigd om een "batterijpaspoort" in te voeren en een verplichting in te voeren om materialen te recycleren en te hergebruiken en om batterijen en hun grondstoffen te traceren. Dit moet tussen 2024 en 2028 worden uitgevoerd.

John Frederic, Directeur GreenImpact: “In het licht van de druk van de klimaatverandering is het dé uitdaging van deze eeuw om, minstens op Europees niveau, onafhankelijk te worden van de productie en recyclage van batterijen om de elektrificatie van onze mobiliteit te ondersteunen en de opslag van hernieuwbare energie te vergemakkelijken. België kan een belangrijke rol spelen door de ideale centrale ligging en de reeds goed ontwikkelde expertise dankzij leiders als Umicore. Nu is het moment gekomen om deze unieke troeven uit te spelen en de leiding te nemen, anders zullen anderen onze plaats innemen.”

Daarnaast is het belangrijk om het beleid voor zowel het definiëren van afval als het verkrijgen van bouw- en milieuvergunningen te harmoniseren. Bedrijven als Umicore die op industriële schaal herlaadbare batterijen recycleren voor hergebruik lopen vaak aan tegen dit soort van praktische belemmeringen. De batterijen voor elektrische voertuigen zijn een waardevolle bron van perfect recycleerbare metalen. Ze worden echter bestempeld als “afval” en moeten daardoor in elke regio een aparte vergunning aanvragen, wat duur en tijdrovend is.

Wouter Ghyoot, head of Government Affairs, Umicore: “De recyclage van herlaadbare batterijen is van strategisch en duurzaam belang om de transformatie naar schone, elektrische mobiliteit waar te maken. Umicore streeft naar koolstofvrije batterijmaterialen met het uitrollen van regionale bevoorradingsketens - van de raffinage van metalen tot de productie van precursor- en kathodematerialen en hun recyclage, waarbij de metalen telkens terugkeren als nieuwe batterijmaterialen. Recyclage zorgt voor leveringszekerheid voor auto- en batterijklanten, vermindert de nood voor mijnbouw en verlaagt onze koolstofvoetafdruk. De wetgeving loopt echter achter op het circulaire model en moet worden gemoderniseerd om de waarde en het potentieel van batterijmaterialen ten volle te benutten en daarmee de succesvolle transformatie naar schone mobiliteit tot stand te brengen.”

In 2021 waren er wereldwijd meer dan 16,5 miljoen elektrische auto's op de weg: dat is een verdrievoudiging in slechts drie jaar volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA). En tegen 2030 verwacht het IEA dat er tussen 148 miljoen en 230 miljoen batterij-elektrische voertuigen op de weg zullen zijn, goed voor 7 tot 12 procent van het wereldwijde wagenpark. In het kader van de Europese Green Deal werd beslist dat er in 2035 in Europa geen fossiele wagens meer mogen geproduceerd worden.

Mobiliteit is een belangrijke hefboom om onze Belgische en Europese klimaat- en milieudoelstellingen te halen (Europees: -55% CO2 tegen 2030), want grosso modo is een derde van de Europese uitstoot afkomstig van mobiliteit, in België is dat ongeveer een vierde. De overstap naar koolstofvrij vervoer is dan ook een prioriteit, uiteraard met meer actieve vervoersmodi, meer openbaar vervoer, maar ook door de overstap naar zero-emissie (deel)wagens. Hoewel elektrische auto’s dus een kans zijn om de klimaatverandering tegen te gaan, wordt het ook cruciaal om nu al te verzekeren dat ze passen binnen een circulaire economie.

Zakia Khattabi, Minister van Klimaat: "De mobiliteits- en transportsector zit vol met circulariteitsuitdagingen. De integratie van het beginsel van circulariteit moet worden overwogen en geïntegreerd in de gehele productie- en levenscyclus van de huidige en toekomstige vervoermiddelen. De circulariteit van batterijen voor elektrische voertuigen is dan ook een belangrijke uitdaging in het kader van de energietransitie. Samen met mijn collega's Georges Gilkinet en Tinne Van der Straeten hebben we afgelopen oktober een maatregel toegevoegd aan het federale plan voor de circulaire economie om het hergebruik van batterijen van elektrische voertuigen te ontwikkelen. Opnieuw een stap naar duurzame mobiliteit!”

Tinne Van der Straeten, Minister van Energie: “De circulaire economie heeft een grote impact op de energietransitie. Voor de productie van de benodigde EV batterijen zijn zeldzame grondstoffen nodig. Circulaire economie kan een belangrijke bijdrage leveren aan het oplossen van die schaarste. België is niet rijkelijk bedeeld met grondstoffen en is in een periode van toenemende geopolitieke spanningen aangewezen op import. Wat we wél hebben in België, is knowhow en expertise. Een studie om het nog beter te doen, kan ik enkel toejuichen.”