Georges Gilkinet wil een einde maken aan korteafstandsvluchten: "een evidentie voor het klimaat en een kwestie van gezond verstand!"

Elke dag stijgen er vijf vliegtuigen op vanuit België om elders in ons land weer te landen. Ze leggen daarbij bijzonder korte afstanden af - vaak minder dan 100 km! Die vluchten verbruiken verhoudingsgewijs het meeste energie. Een absurditeit op vlak van het klimaat, maar ook economische nonsens. Daarom wil federaal minister van Mobiliteit Georges Gilkinet er een einde aan maken en op die manier ook de weg wijzen binnen Europa.

In 2022 waren er 242 vliegbewegingen voor de luttele afstand van 40 kilometer tussen Brussel en Antwerpen. Er werden 402 vliegbewegingen opgetekend tussen de luchthavens van Brussel en Luik (85 km), en 273 tussen Brussel en Charleroi (55 km). "Skyhoppen" wordt steeds frequenter: van in totaal 1.713 vliegbewegingen in 2019 ging het naar 1.822 in 2022. En dat terwijl de algemene activiteit in de luchtvaartsector nog niet terug is op het niveau van voor de pandemie. Deze vluchten staan haaks op de klimaatuitdagingen waar we voor staan. Het is cruciaal en dringend om hier een einde aan te maken.

Minister van Mobiliteit Georges Gilkinet legt het voorontwerp van Koninklijk Besluit op vrijdag 16 juni 2023 voor aan de Gewesten. Dat voorziet in een totaalverbod op deze zogenaamde "hop-on hop-off"-vluchten, of korteafstandsvluchten, d.w.z. vluchten van en naar een Belgisch luchtvaartterrein.

Het verbod geldt voor turbopropvliegtuigen. Met andere woorden, vliegtuigen voor het vervoer van passagiers of goederen en jets.

Energieverslindende vluchten, vaak privéjets

De urgentie van klimaatverandering vereist dat we onverwijld in actie moeten komen en elke mogelijke hefboom die tot onze beschikking staat, moeten inzetten. De wetenschappers van het IPCC zijn duidelijk: elke tiende van een graad opwarming van de aarde die wordt vermeden, telt. Zo kunnen we menselijke tragedies en enorme economische kosten voorkomen. Onze klimaatdoelstellingen (-55% CO2-uitstoot tegen 2030, koolstofneutraliteit tegen 2050) vereisen een koerswijziging van de bedrijfswereld, vooral op het vlak van transport.

Ondanks technologische innovaties blijven de emissies van het luchtvervoer (CO2, NOx, fijnstof, ...) stijgen naarmate de sector blijft groeien. Korte afstandsvluchten vormen (gelukkig!) niet de meerderheid van de vluchten in ons luchtruim, maar het is extra belangrijk om ze aan te pakken, omdat ze het meest koolstofintensief zijn van alle soorten vluchten: de start- en landingsfase zijn het meest energieverslindend en vervuilend, dus hoe korter de vlucht, hoe hoger de koolstofvoetafdruk per kilometer.

Het is nòg pertinenter om die korte afstandsvluchten aan te pakken, omdat ze voornamelijk worden uitgevoerd door privéjets. Het aandeel daarvan neemt toe: in 2022 zullen ze 71% van de intra-Belgische vluchten voor hun rekening nemen, tegenover 55% in 2019.

Uitzonderingen

Uiteraard voorziet de tekst in een reeks uitzonderingen, voor :

• noodgevallen: rampen, reddingsoperaties, politie- of militaire missies, ….

• onderzoeksmissies en innovatie

• bewakingsopdrachten, onderhoud, opleiding, enz.

• redenen in verband met weersomstandigheden of andere uitzonderlijke omstandigheden.

Dit verbod betekent ook het einde voor intra-Belgische luchtreclame, die uitdrukkelijk niet is opgenomen in de lijst met uitzonderingen.

Een duwtje in de rug voor Europa

Georges Gilkinet, federaal minister van Mobiliteit: "Deze korte afstandsvluchten zijn een aberratie, zowel op ecologisch als economisch vlak. Door ze op ons grondgebied aan te pakken, toont België de weg. Maar een vlucht van Rijsel naar Oostende of van Luik naar Maastricht is niet zinniger dan een vlucht van Brussel naar Antwerpen! We kunnen enkel efficiënt zijn als we samen actie ondernemen. Het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie is dan ook een goed moment om ook met andere lidstaten een versnelling hoger te schakelen en de Europese Commissie op te roepen haar verantwoordelijkheid hierrond te nemen. En we zullen nog sterker staan om dit debat aan te zwengelen als we eerst binnenlandse maatregelen nemen."

Ter herinnering: op initiatief van de minister van Mobiliteit ging in april 2023 een nieuw systeem van gedifferentieerde terminalheffingen van kracht op de luchthaven van Brussel. Dat bevordert minder lawaaierige en minder vervuilende luchtvaart en ontmoedigt nu al de kortste afstanden (minder dan 500 km). Ook dit is een Europese primeur en wekt de interesse van andere landen, al wordt het ook aangevochten door bepaalde luchtvaartmaatschappijen, die beslist hebben om dit voor te leggen aan de Raad van State.

"Als de luchtvaartsector een toekomst wil hebben, zijn er nochtans echt radicale veranderingen nodig binnen de sector, zodat de activiteiten meer compatibel zijn met onze klimaatdoelstellingen, maar ook met de legitieme verwachtingen van de buurtbewoners van de luchthaven om in een gezonde omgeving te wonen. Dit is de richting waarin ik zal blijven werken", besluit de minister van Mobiliteit.